Super Exam Biology The Nervous System / तंत्रिका तंत्र Question Bank तंत्रिका तंत्र

  • question_answer
    कशेरुक रज्जु (Spinal Cord) में से कितनी जोड़ियां तंत्रिका निकलती हैं?                                    ( BPSC 2001)

    A) 13

    B)                                        31

    C) 33                            

    D)        12

    Correct Answer: B

    Solution :

    उत्तर -
    व्याख्या - परिधीय तंत्रिका तंत्र(Peripheral Nervous system) - केन्द्रीय तंत्रिका तंत्र(मस्तिष्क व कशेरुक दंड) को शरीर के विभिन्न संवेदी एवं सम्पादी(Effector पेशियां एवं ग्रंथियां) भागों से जोड़ने वाली ठोस धागेनुमा तंत्रिकाएं परिधीय तंत्रिका तंत्र को निर्मित करती हैं। तंत्रिकाएं(Nerves) दो प्रकार की होती हैं- मस्तिष्क से सम्बन्धित कपाल तंत्रिकाएं तथा मेरूरज्जु/कशेरुक दंड से सम्बन्धित मेरूरज्जु तंत्रिकाएं। कपाल तंत्रिकायें(Cranial Nerves) - मनुष्य में 12 जोड़ी कपाल तंत्रिकायें उपस्थित होती हैं। इनमें कुछ संवेदी, कर्इ प्रेरक(Motor) एवं कर्इ मिश्रित तंत्रिकायें होती हैं।
    कशेरुक तंत्रिकायें(Spinal Nerves) - ये तंत्रिकाएं मस्तिष्क के महारंध्र(फोरामैन मैग्नम से) से निकलती है। मनुष्य में 31 जोड़ी स्पाइनल तंत्रिकायें उपस्थित होती हैं, जिनमें 9 जोड़ी ग्रीवा(Cervical) 12 जोड़ी वक्षीय(Thoracic), 5 जोड़ी कटि तंत्रिकीय(Lumber), 5 जोड़ी त्रिंक या सैक्रल(Sacral) तथा एक जोड़ा मेरु तंत्रिका अनुत्रिक तंत्रिका(Coccygeal Spinal Nerves ) के रूप में उपस्थित होती है। ये तंत्रिकाएं हाथ-पैरों की पेशियों, त्वचा की ग्रन्थियों, श्रवण ज्ञानेन्द्रियों आदि को स्पाइनल - तंत्रिकायें से जोड़ती हैं।


You need to login to perform this action.
You will be redirected in 3 sec spinner